O castelo máis grande de Galicia

Pese á falta de información xeral, podemos albiscar tres formas construtivas salientables nas fortalezas galegas se nos fixamos nunha área concreta como, por exemplo, a península do Morrazo:

• A fortaleza do monte do Liboreiro, situada sobre un antigo castro, é un bo exemplo de fortalezas de gran valor estratéxico e gran dificultade de acceso. A súa función era a defensa ou control dun territorio amplo, e as dimensións das súas estancias fan pensar na súa plurifuncionalidade, incluída a residencial. Trátase da primeira etapa de encastelamento en Galicia. Estos castelos son moi antigos pero de vida breve: finais do s.IX ata principios do s. XI. 
• O castelo de Darbo ten algunhas semellanzas co anterior, pero atópase a menor altitude e ten un acceso máis sinxelo, o que o pon nunha situación de contacto máis intenso e inmediato coas terras que o rodean. A súa estrutura defínea o rochedo granítico onde está asentado e son enclaves de longa duración. Ao longo da súa existencia, vanse facendo máis grandes e de arquitectura máis complexa. Boa parte das fortalezas galegas que hoxe coñecemos presentan características semellantes. As Torres do Oeste, a da Lanzada, a de Cedofeita ou a de Pontesampaio, entre outras, incríbense nun sistema defensivo artellado pola mitra compostelá  para contrarrestar a piratería normanda e sarracena que infestaba a costa galega entre os séculos X e XII.
• O terceiro exemplo é a Torre de Meira. Xa non está no cume, senón nun saínte na aba da montaña, a baixa altitude e con boas defensas naturais. Non domina un gran territorio, mais controla un rico val, o que tamén parece indicar unha relación diferente co ecosistema humano que o rodea. Desenvólvense a partir dos séculos centrais da Idade Media (XII-XIII). Neles o importante é a torre, mentres que o recinto, de pequenas dimensións, pasa a ocupar un papel secundario. Isto acentúase conforme avanzamos no tempo ao desligarse a torre da fortaleza, xa en plena Idade Media, e convértese nunha construción de carácter agrícola.